Jak skutecznie odwołać pracownika z urlopu?

Sezon urlopowy w pełni, jednak co jeśli oprócz palącego na plaży słońca, ,,pali się” również w firmie?

Kiedy pracodawca może odwołać pracownika z urlopy wypoczynkowego?

Odwołanie z urlopu i praca podczas urlopu

Każdy pracownik ma prawo do nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego w wymiarze określonym przepisami kodeksu pracy (odpowiednio 20 lub 26 dni w ciągu roku kalendarzowego). Urlop może być podzielony na części. W takim jednak przypadku co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Prawo do nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego jest niezwykle ważnym konstytucyjnym uprawnieniem każdego pracownika do wypoczynku. Badania wskazują, że wypoczęty pracownik jest zdrowszy (zarówno psychicznie jak i fizycznie) i bardziej efektywny. Co jednak w sytuacji gdy w czasie urlopu pracownika pojawią się sytuacje, że jego obecność w pracy okaże się niezbędna? Czy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu? Jakie konsekwencje wiążą się z takim odwołaniem?

Odwołanie z urlopu

Zgodnie z art. 167 kodeksu pracy, pracodawca może w każdej chwili odwołać pracownika z urlopu. Może to uczynić tylko wówczas, gdy obecności pracownika w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu (np. niezapowiedziana kontrola, choroba osoby zastępującej). Jeżeli pracodawca będzie zdawał sobie sprawę, że w okresie urlopu pracownika mogą takie okoliczności zaistnieć, a mimo tego, udzielił pracownikowi tego urlopu, odwołanie go z urlopu będzie bezprawne.

Pracodawca odwołując pracownika z urlopu powinien to uczynić w jednoznacznym oświadczeniu woli, które wywołuje skutek w chwili złożenia go pracownikowi w taki sposób, aby mógł zapoznać się z jego treścią. Wymogu tego nie spełnia wysłanie przez pracodawcę wiadomości na prywatną skrzynkę mailową pracownika, zwłaszcza gdy takiego środka komunikacji nie wykorzystywano wcześniej do komunikacji. Pracownik w czasie urlopu, co do zasady nie jest zobowiązany do utrzymywania w tym okresie stałego, codziennego kontaktu z pracodawcą. Pracownik przebywający na urlopie wypoczynkowym nie ma również obowiązku kontrolowania poczty elektronicznej.

Czy pracodawca może zatem zobowiązać pracownika do podania danych umożliwiających mu kontakt z pracownikiem w czasie jego urlopu? Stanowisko w tej sprawie jest niejednoznaczne. Osobiście zgadzam się z opinią wyrażoną przez A. Kosut (A. Kosut[w:] Kodeks pracy. Komentarz. Tom II. Art. 114-304(5), wyd. V, red. K. W. Baran, Warszawa 2020, art. 167), który przyjął, że zobowiązanie do podania danych umożliwiających kontakt „może dotyczyć przy tym nie każdego, szeregowego pracownika, lecz specjalistów o dużych umiejętnościach, których nie są w stanie, w razie potrzeby, zastąpić inni pracownicy.”

Pracownik, który otrzyma polecenie stawienia się do pracy powinien bez zbędnej zwłoki przerwać urlop wypoczynkowy i niezwłocznie stawić się w pracy. Niestawienie się do pracy pomimo odwołania z urlopu może być uznane za naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i stanowić przyczynę rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Pracodawca w związku z odwołaniem pracownika z urlopu pracodawca jest zobowiązany pokryć wszystkie koszty pracownika wynikłe bezpośrednio z tej sytuacji (m.in. koszty przejazdu powrotnego, koszty zakwaterowania, które pracownik poniósł z góry).

Praca w czasie urlopu

Należy podkreślić, że wykonywanie z własnej i nieprzymuszonej woli obowiązków pracowniczych w trakcie urlopu wypoczynkowego, tzn. bez polecenia czy akceptacji przełożonego oraz bez wyraźnej i obiektywnej konieczności – nie unicestwia udzielonego przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego.

Wskazuje się, że wykonywanie przez pracownika zarządzającego w imieniu pracodawcy zakładem pracy (art. 128 § 2 pkt 2 k.p.) z własnej i nieprzymuszonej woli obowiązków pracowniczych w trakcie urlopu wypoczynkowego, bez polecenia lub akceptacji przełożonego oraz bez wyraźnej i obiektywnej konieczności, nie jest wykonywaniem pracy w czasie urlopu wypoczynkowego

Jednak zobowiązanie pracownika przez pracodawcę do pozostawania w gotowości do pracy czy wymuszanie na nim świadczenia pracy w czasie urlopu wypoczynkowego (werbalne, pozawerbalne – przez presję psychiczną lub spowodowane wadliwą organizacją pracy powodującą konieczność wykonywania obowiązków pracowniczych w tym okresie) stanowi zaprzeczenie istoty urlopu wypoczynkowego przeznaczonego na czas niezakłóconego odpoczynku pracownika.

W razie dodatkowych pytań zapraszamy do kontaktu!